پرورش ماهی کپور
برای پرورش ماهی کپور روش های مختلفی در سراسر دنیا اعمال می شود که بسیاری از آن ها به صورت متد های ساده تغییر نایافته ای هستند که سال ها به کار گرفته می شوند، در صورتی که فن آوری های پیشرفته دیگری نیز هستند که می توانند نیاز به نوزاد کپور ماهیان را در سراسر دنیا تامین نمایند.
روش هایی که برای تولید تخم کپور ماهیان اتخاذ میشوند به مزارع پرورش و یا کشور و نیز به اقتصاد سازمان تولید کننده آنها بستگی دارد.
فن آوری تولید تخم کپور ماهیان به دو بخش تقسیم می شود:
- روش های گسترده
- روش های توسعه یافته
روش های گسترده
الف) تخم ریزی در استخر های بزرگ
نحوه تخم ریزی در استخرهای بزرگ در سراسر دنیا متداول و اصوال روش ساده برای تکثیر به شمار می آید ولی فقط برای استخرهای تازه اخته شده و یا استخرهایی که از بل خشک بوده و دارای ستری پوشیده از گیاه می باشند مناسب است. پس از آنکه استخر از آب پر شد ، وجود گیاهان داخل استخر محیط ایده آلی برای تخم ریزی ماهی به وجود می آورد. استخر هایی که دارای گیاهان آبزی می باشند نیز برای تخم ریزی کپور ماهیان مناسب هستند. وقتی که آب گرم شد ، استخرها را آب گیری می کنند و مولدین را در آنها ذخیره می کنند معموال ۳-۲ نر با هر ماده در استخر نگهداری می شود. معمولا تخم ریزی قبل از نیمه تابستان به طور موفقیت آمیز انجام می شود و پس از آن تکرار نمی شود . ولی تعیین مقدار تخمهای گذارده شده و همچنین میزان باروری آنها بسیار دشوار است .در نتیجه در صورت امکان باید از این روش جلوگیری کرد. ولی برای تهیه مقداری ذخیره با استفاده از امکانات ساده و یا موادی که بتوان تخم ها را ارزان بدست آورد، روش باال مناسب است.
ب)تخم ریزی در استخرهای دوبیچ (دوبیش) کوچک
اساس روش عبارت از استفاده از تمام عوامل طبیعی الزم برای تخم ریزی کپور ماهیان در شرایط پرورش است .نظیر گرم شدن سریع آب با عمق کم (۱۸ تا ۲۰درجه سانتی گراد) وجود گیاهان بزرگ در کف استخر برای تخم ریزی ، اکسیژن محلول کافی ، وجود هر دو جنس ماهی و غیره. استخر های کم عمق کوچک برای استفاده از فن آوری دوبیش ضروری است. بهترین نوع آن ۱۲۰ تا ۳۰۰ متر مکعب و عمقی برابر ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر می باشد و در یک ناحیه حفاظت شده از مزرعه قرار گیرد. زمانیکه درجه حرارت آب روی ۱۸ تا ۲۰ درجه ثابت شد ، باید استخر را تمیز نمود، علفها را برید و سپس با آب دارای اکسیژن کافی پر کرد تا حدی که عمق آب به ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر برسد. سپس ماهیان مولد را به تعداد ۳-۲ ماده و ۵-۴ نر در آنها وارد نمود و بعد به تدریج سطح آب استخر را تا ۵۰ سانتی متر باال آورد. ۲-۱ روز پس از ورود مولدین به استخر تخم ریزی آغاز می شود . پس از تخم ریزی بایدمولدین را از استخر خارج کرد تا تخم ها را از بین نبرند. برای این کار سطح آب را در استخرها پایین آورده و ماهیان را به بخش های عمیق تر استخر هدایت نموده با تور صید می کنند. سپس دوباره استخر را آب گیری می کنند تا حدی که آب روی تخم ها را بپوشاند. تخم ها به گیاهان استخر ها می چسبند و در عرض ۸-۴ روز تفریخ می یابند۱۲-۱۰ روز پس از تفریخ وقتی که اندازه نوزادان به ۱۵-۱۲ میلی متر (کپور پشه ای) رسید، باید برای مرحله بعد آنها را به استخرهای بزرگتر منتقل کرد موفقیت در این روش چشمگیر است.
روش های توسعه یافته
یکی از مشکالت عمده که در بهبود چگونگی تخم ریزی ماهیان حائز اهمیت استچسبندگی تخم های آنها می باشد.
از جمله روشهایی که برای کنترل و ایجاد امکان تخم ریزی به وجود آید که عبارتند از:
الف) ماهیان مولد را در فصل تخم ریزی از استخر ها صید و تخم ها و اسپرم ها را از ماهیان مولد خارج و با روش خشک بارور می کنند. تخم ها ضمن آن که به سطح مواد مناسب می چسبند دوره انکوباسیون خود را طی می نمایند. منتها استفاده از این روش می تواند تا حدی تخم ها م نوزادان را حفظ نماید.
ب) طبق تحقیقات انجام شده برای وادار کردن ماهی مولد به تخم ریزی از هورمون
گنادوتروبین استفاده می شود.
در اوایل برای تحریک به تخم ریزی از غده هیپوفیز استفاده می شود.
به ماهیان مولد قبل از آنکه آنها راوارد استخر نمایند تا بطور طبیعی تخم ریزی نمایند،
همرمون تزریق می کردند که فقط برای حصول اطمینان از تولید تخمهای بارور شده
سالم به کار می رود.
ج) در این روش تخمها را از ماهیان مولد خارج و با روش خشک بارور می کنند. تخم گیری از مولدین پس از تحریک آنها به تخم ریز از طریق تزریق هیپوفیز انجام میشود. در این روش هم تخم های بارور و هم نوزادان تازه از تخم درآمده در یک محیط کامال کنترل شده و حفاظت شده به دست می آید. جهت از بین بردن چسبندگی تخمها ساده ترین و موثر ترین روش به کار گیری نمک های کاربامید دار بوده است که توسط پروفسور وی ناروویچ در لهستان ارائه شده است.
خرید بچه ماهی کپور به فروشگاه مراجعه کنید.
عملیات تولید تخم و الرو ماهیان در برخی از مزارع پرورش ماهیان گرمابی در استان های داخلی کشور به صورت محدودتر و اغلب جهت تامین نیاز مزرعه صورت میگیرد اما در سه استان شمالی کشور به علت وجود شرایط مساعد محیطی و آب و هوایی، به صورت فعال و با توجیه کامال اقتصادی و در مقیاس تجاری انجام می شود. بچه ماهیان تولید شده در مزارع تکثیر که حدود اوزان آنها جهت شروع عملیات پرورش ۱۰۰-۳۰ گرم می باشد ، به وسیله ماشین های مجهز به کپسول اکسیژن و یا در کیسه های نایلونی ویژه حمل بچه ماهیان که شامل یک سوم آب و دو سوم اکسیژن می باشد، به مزارع متقاضی
