پارامترها یا عوامل موثر در پرورش قزل آلا

هزاران سال قبل وقتی که بشر توانست با ابـزار و تجهیـزات مبـادرت بـه صـید آبزیـان قزل آلا از دریاهاومنابع آب های طبیعی نم اید، ذخایر این منابع رو بـه کـاهش گذا شـتن خرید ماهی قزل آلا ، او وادار بـه فکر بازسازی این منابع و شناخت شرایط زیست بعضی گونهها شـد . قزل آلافـراهم نمـودن شـرایط مصنوعی تکثیر و پرورش ماهی از جمله ماهی قزل آلای رنگین کمـان کـه وطـن اصـلی آن کالیفرنیای امریکا ست برای این هدف مناسـب تـشخیص داده شـد . در واقـع ده هـا تکثیـر و پرورش ماهی قزلآلای رنگینکمان دهها سال قبل در جهان شروع شدهاسـت . امـا در ایـران نزدیک به چهار دهه قبل در روستای حصار کـرج پـرورش مـاهی قـزل آلای رنگـین کمـان توسط آقای دکتر معتمد با همکاری آقای هس کارشناس دانمـارکی شـروع شـد و امـروزه هزاران مرکز کوچک و بـزرگ تکثیـر و پـرو رش در جـا ی جـای کـشور فعـال بـوده و در راستای امر تولید ماهی کـه بعنـوان غـذای سـلامتی و پیـشگیری کننـده بـسیاری از امـراض میباشد گام بر می دارند. اطلاع از نُرماتیوهای پرورش کمک می کند تا تولیدی مطمئن و محـصولی بـا کیفیـت و سالم داشته باشیم . لذا پـرورش دهنـدگ ان و کارشناسـان بایـد آخـرین نرماتیوهـای روز را بـا توجه به شـرایط پـرورش کـشور داشـته باشـند . تـلاش شـده بعـضی از فاکتورهـا از منـابع و تجارب عملی در این کتاب آورده شود به امید آنکه مفید واقع گردد.

تراکم رهاسازی

حد تراکم رهاسازی ماهی قزل آلا رنگین کمان تا دو برابر طول ماهی میباشد. بعنـوان مثال اگر طول ماهی ۱۰ سانتیمتر باشد تراکم رهاسازی آن برابر ۲۰ کیلوگرم در مترمکعب مـیشـود. یـا اگـر طـول مـاهی ۲۷ سـانتیمتـرباشـد تـراکم رهاسـازی آن ۵۴ کیلـوگرم در مترمکعب می شود. چنانچه طول ماهی ۴ سانتیمتـر باشـد تـراکم ۸ کیلـوگرم در مترمکعـب مناسب است خرید ماهی قزل آلا

. -ارتفاع آب درحوضچه ها

حداقل ارتفاع آب مناسب در حوضچهها سه برابر طـول مـاهی اسـت بعنـوان مثـال اگـر طول ماهی ۱۲سانتیمتر باشد ارتفاع آب حوضچه حداقل باید ۳۶ سـانتی متـر باشـد . یـا اگـر طول ماهی ۳۰ سانتیمتر باشد ارتفاع آب حوضچه ۹۰ سانتیمترمناسب است ۶۸ / راهنمای پرورش قزل آلا -نمایی از یک مزرعه پرورش ماهی ۴-۳ -سرعت جریان آب سرعت جریان آب از اساسی ترین فاکتورهاسـت کـه ضـمن تـ أمین اکـسیژن موردنیـاز؛ گازهای مضر تولیدی و فضولات ماهی را از محیط زیست ماهی خارج مـی نمائیـد بنـابر این سرعت جریان آب حوضچه ها باید حداقل برابر با طول بدن قزل آلا ماهی باشد . بهعنـوان مثـال اگـر طول ماهی ۱۰ سانتیمتر است سرعت آب در استخر باید ۱۰ سانتیمتـر در ثانیـه باشـد . خرید ماهی قزل آلا البتـه بستگی به نوع احداث حوضچه ها، نوع خروجی وورودی حوضچه ها و سـطح مقطـع گـذر آب در حوضچهها نیزدارد.

شیب کف استخرها

شیب طولی استخرها بین ۳/۰ درصد تا ۵/۰ درصد مناسب می باشـد شـیب عرضـی کـف استخرها قزل آلا از طرفین در حوضچه های مستطیلی برابر ۲۵/۰ درصد است البته درکـف حوضـچه گرد برابر با ۱/۰ تا ۲۵/۰ درصد است و در کف حوضچههـای سـیلویی ۵/۰ درصـد بـه بـالا میباشد. فصل چهارم – پارامترها یا عوامل موثر در پرورش / ۶۹ شکل استخر پرورش ماهی ظرفیت نگهداری تعریف پیک ظرفیت نگهداری به مفهوم آن است که حداکثرتوده زنده جمعیت مـاهی بدون ایجاد تغییرات در شاخص های بازدارندگی و رشد ماهی، در یک حجـم معـین از آب نگهداری کرد .خرید ماهی قزل آلا که در این شرایط برابربا ۸/۰ کیلوگرم به ازا ی هر لیتـر در دقیقـه مـی باشـد . بعنوان مثال اگرورودی آب یک استخرده لیتردر ثانیه باشد حداکثر ظرفیت نگهـداری آن برابر ۴۸۰ کیلوگرم خواهد بود . ابعاد استخر نسبت طول وعرض استخرهای تکثیرو پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان یک بـه ده مناسب است بنابراین استخرها با ابعاد ( ۱× ۱۰ متر ) یا (۲×۲۰ متر ) یا ( ۳×۳۰ متر ) یا ( ۴×۴۰ متر) و ( ۵×۵۰ متر) و…. میباشند.

برای آشنایی بیشتر با سایر آبزیان و دیگر جانوران دریایی، خرید و آشنایی با نحوه پرورش و تخم گزاری آبزیان از جمله خرید ماهی کپور، آمور، قزل آلا و… . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد غذای آبزیان به دیگر مقاله های ما سر بزنید. همچنین می توانید با مراجعه به دیگر سایت ما برای خرید انواع دستگاه اسپلش، تور ماهی ماهیگیری، استخر فایبرگلس و… اقدام نمایید. همچنین برای مشاوره و اطلاعات بیشتر میتوانید با مشاورین ما در تماس باشید برای ارتباط کافیست با شماره های موجود در سایت تماس حاصل فرمایید.

استفاده از گونه های اصلاح شده

اصلاح نژاد در واقع آمیزش با برنامه و هدفمند موجودات برای ایجاد ترکیب مناسـبتری از آرایش کروموزوم ها و ژن هـا اسـت کـه در اثـر آ ن بـشر بـا اسـتفاده از تنـوع موجـود در جمعیتهای طبیعی، صفات بهتری از دیدگاه اقتصادی در گونه پرورشـی مـورد نظـر ایجـاد میکند. ماهی قزل آلای رنگین کمان دارای صفات کیفی و کمـی بـسیار زیـادی اسـت کـه هریک از آن ها بالقوه می تواند مورد اصلاح نژاد قرار گیرد . اما با توجه به اهمیـت اقتـصادی متفاوت صفات و طولانی بودن روش های اصلاح نژاد کلاسـیک، فقـط تعـداد معـدودی از صفات در اصلاح نژاد مد نظر قرار دارند . این صفات شامل رنگ بدن، افزایش نـرخ رشـد، افزایش کارایی تبدیل غذایی، بهبود کیفیت گوشت، افزایش مقاومت های محیطی، افـزایش مقاومت ژنتیکی در برابر بیمـاری هـا و کنتـرل جنـسیت مـی باشـند . روشهـای اصـلاح نـژاد بهطورکلی دو دسته هستند: ۱ .روشهای کلاسیک ۲ .روشهای نوین در نوع کلاسیک عموماً اتکا بـر گـزینش بهتـرین ماهیـان از بـین یـک جمعیـت خـاص براساس خصوصیت مد نظر (رشد، مقاومت در برابـر بیمـاری، شـکل ظـاهری بـدن، ارتقـاء کمیت و کیفیت تولید مثل و …) میباشد. این روش ها اساساً روش های مبتنی بر زمان و بلند مدت هستند و نتیجه گیری در این روش ها مستلزم صرف وقت و گا هاً بررسی چنـدین نـسل برای رسیدن به هدف نهایی است. روش دوم اصلاح نژاد یا روش نوین اصلاح نژاد و بیوتکنول وژی، بیشتر بـر فعالیـت هـای آزمایشگاهی و دستکاری مصنوعی در فـرد یـا جمعیـت مـاهی تکیـه دارد . خرید ماهی قزل آلا در ایـن روش هـا میتوان به انواع تک جنسی سازی (هورمونی) و تک جنس زایی (القاء شوک های فیزیکـی و شیمیایی و پرتودهی )، تولید ماهیان پلی پلوئید (تریپلوئید و تترا پلوئید) اشاره کـرد کـه در ماهی قزل آلای رنگین کمان زیاد استفاده می شـود . ایـن روش هـا را مـی تـوان تحـت عنـوان اصلاح نژاد مولکولی نیز نام برد. تک جنسیت در صورت تجویز خـوراکی دوز مناسـب هورمـون هـای جـنس مخـالف در یـک دوره زمانی مشخص که بـه دوره ناپایـداری (period Labile (شـناخته مـی شـود، امکـا ن تغییـر جنسیت فنوتیپی ماهی قزل آلای رنگین کمان وجود دارد . آمیزش ماهیان نـر تغییـر جنـسیت یافته با ماده های طبیعی باعث تولید یک جمعیت تـک جنـسی  Monosex ماده از ماهیان قزل آلای رنگین کمان خواهد شد . ایـن ماهیـان نـه تنهـا دارای رشـد بـالاتری نسبت به ماهیان نر بوده و کیفیت گوشـت بهتـری دارنـد، بلکـه بـه دلیـل دیرتـر بـالغ شـدن، مشکلات ناشی از بلوغ زودرس ماهیان نر را نیـز ندارنـد . امـروزه در بـسیاری از کـشورهای جهان از این روش بطور روزمره در مدیریت ژنتیکی جمعیت های پرورشی ماهی قـزل آلای رنگینکمان استفاده شده است و این ماهی بصورت تک جنسی پرورش مییابد. پلی پلوئید القاء پلی پلوئیدی در گونه های آبزیـان چـه از بعـد تحقیقـاتی و چـه از دیـدگاه تولیـدی دارای اهمیــت اســت. در ایــن راســتا القــاء تریپلوئیــدی Triploidy و تتراپلوئیــدی (Tetraploidy(و تولیــد ماهیــان تریپلوئیــد اینترپلوئیــد (triploid Interploid (مطــرح میباشند. برای القاء تریپلوئیدی نیاز به وارد آوردن شوک (دمایی، فشار هیدروستاتیک، شـیمیایی و غیره ) زود هنگام، یعنی پس از لقاح و قبل از اولین تقسیم جنینـی مـی باشـد . امتیـاز اصـلی ماهیان تریپلوئید، عقیم بودن آن ها و مزیت رشد نسبت به ماهیان دیپلوئی د (ماهیـان معمـولی ) میباشد. البته بدلیل اینکه این ماهیان در مراحل اولیه زندگی خود شوک مـی بیننـد، درصـد بازماندگی آنها پایین تر و میزان بدشکلی آنها بالاتر از ماهیان قزل آلا دیپلوئید است. از آمیزش ماهیان تریپلوئید با ماهیان دیپلوئید، ماهیان تریپلوئید اینترپلوئید بدست می آید که برخلاف ماهیان تریپلوئید القاء شوکی دریافت نکـرده انـد و مـشکلات ناشـی از شـوک دهی در آنها مطرح نمیباشد. هر دو روش بالا در مرکز تحقیقات اصلاح نژاد یاسوج انجام شده است. میزان رشد ماهی در دوره پرورش به غیر از عوامل فیزیکی و شیمیایی و مدیریتی، تحت تأثیر عامل مهم دیگری که استعداد رشد تلقی می شود نیز هست . عدم توجه به خـصوصیات ژنتیکی مـاهی در هنگـام ر هاسـازی موجـب کـاهش میـزان تولیـد در طـول دوره پرورشـی خواهد شد .خرید ماهی قزل آلا افزایش ضریب تبدیل غذای مصرفی، افزایش طول دوره پرورشی و هزینه هـای مربوطه از جمله اثرات نامطلوب بودن خصوصیات ژنتیکی ماهی قزل آلا پرورشی است. در اغلب موجودات زنده رشد غدد جنسی تأثیر کاهنده ای در میزان رشد آنـان داشـته و این امر در ماهی قزل آلای رنگین کمان هم صادق است . لذا در روشهای جدید پرورشی به منظور افزایش تولید در واحد سطح و کاهش طـول دوره پرورشـی و جلـوگیری از کـاهش رشد انفرادی از بچه ماهیان تک جنسی (ماده) استفاده مینمایند.